پس از مدت‌ها تلاش قانونگذاران در اتحادیه ۲۷ کشور، قانون جدید هوش مصنوعی تائیدیه جهانی را برای اجرایی شدن دریافت کرد.
قانونگذاران اتحادیه اروپا در چند روز گذشته قانون هوش مصنوعی اتحادیه ۲۷ کشور را تایید کردند. این قوانین پیشرو در جهان را در مسیر اجرایی تا اواخر سال جاری قرار دادند.
قانونگذاران پارلمان اروپا با اکثریت قاطع به قانون هوش مصنوعی، پنج سال پس از اولین پیشنهاد، رای مثبت دادند. انتظار می‌رود که قانون هوش مصنوعی راهنمای جهانی برای سایر دولت‌هایی باشد که با نحوه تنظیم قوانین مربوط به فناوری‌های در حال توسعه دست و پنجه نرم می‌کنند.
«دراگوس تودوراچه»، یک قانونگذار رومانیایی است که یکی از رهبران مذاکرات پارلمان درباره پیش‌نویس این قانون بود. او پیش از رای‌گیری گفت: «قانون هوش مصنوعی آینده، فناوری هوش مصنوعی را در جهتی انسان محور هدایت می‌کند. در این راستا انسان‌ها کنترل فناوری را در دست دارند. همچنین فناوری به ما کمک می‌کند تا از اکتشافات جدید، رشد اقتصادی، پیشرفت اجتماعی و باز کردن قفل‌های مختلف استفاده کنیم.»
شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری عموماً از نیاز به تنظیم قانون هوش مصنوعی حمایت کرده‌اند. در حالی که آنها لابی می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که هر قانون هوش مصنوعی به نفع آنها عمل می‌کند. در ادامه این مقاله نگاهی به اولین مجموعه جامع قوانین هوش مصنوعی در جهان خواهیم انداخت:
قانون هوش مصنوعی چگونه عمل می‌کند؟
مانند بسیاری از مقررات اتحادیه اروپا، قانون هوش مصنوعی در ابتدا قرار بود به عنوان قانون ایمنی مصرف کننده عمل کند و رویکرد مبتنی بر ریسک را برای محصولات یا خدماتی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، اتخاذ کند.
هر چه یک برنامه هوش مصنوعی ریسک بیشتری داشته باشد، با بررسی دقیق بیشتری مواجه می‌شود. انتظار می‌رود اکثریت قریب به اتفاق سیستم‌های هوش مصنوعی، مانند سیستم‌های تولید محتوا یا فیلترهای هرزنامه، کم‌خطر باشند. شرکت‌ها می‌توانند از الزامات و کدهای رفتاری داوطلبانه نیز پیروی کنند.
استفاده‌های پرخطر از هوش مصنوعی، مانند تجهیزات پزشکی یا زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های آب یا برق، با الزامات سخت‌تری مانند استفاده از داده‌های با کیفیت بالا و ارائه اطلاعات واضح به کاربران مواجه هستند.
استفاده از برخی از کاربردهای هوش مصنوعی نیز ممنوع خواهد بود زیرا به نظر می‌رسد خطری غیرقابل قبول داشته باشند. برای مثال سیستم‌های امتیازدهی اجتماعی که بر نحوه رفتار افراد نظارت می‌کنند، برخی از انواع عملکردهای پیش‌بینی‌کننده پلیس و سیستم‌های تشخیص احساسات در مدرسه و محل کار، جزئی از این ممنوعیت‌ها خواهد بود.
سایر کاربردهای ممنوعه شامل اسکن چهره پلیس در ملاء عام با استفاده از سیستم‌های شناسایی بیومتریک از راه دور مجهز به هوش مصنوعی است که استفاده از آن تنها برای جرایم جدی مانند آدم ربایی یا تروریسم قابل قبول است.
قوانین مربوط به هوش مصنوعی مولد چگونه است؟
پیش‌نویس‌های اولیه این قانون بر سیستم‌های هوش مصنوعی متمرکز است که وظایف محدودی مانند اسکن رزومه و درخواست‌های شغلی را انجام می‌دادند. ظهور شگفت‌انگیز مدل‌های هوش مصنوعی با هدف عمومی، که نمونه آن چت جی‌بی‌تی است، سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا را به تلاش برای گسترش این قانون هوش مصنوعی واداشت.
آنها تمهیداتی را برای به اصطلاح مدل‌های هوش مصنوعی مولد، فناوری زیربنای سیستم‌های چت بات هوش مصنوعی که می‌تواند پاسخ‌ها، تصاویر و موارد دیگر منحصربه‌فرد و به ظاهر واقعی را ایجاد کند، اضافه کردند.
توسعه‌دهندگان مدل‌های هوش مصنوعی، از استارت‌آپ‌های اروپایی گرفته تا گوکل و اوپن ای‌آی باید خلاصه‌ای از متن، تصاویر، ویدیو و سایر داده‌هایی که برای آموزش سیستم‌ها استفاده می‌شود را ارائه دهند و همچنین به رعایت حق چاپ اتحادیه اروپا بپردازند.
تصاویر، ویدیو یا صدای افراد، مکان‌ها یا رویدادهای ایجاد شده توسط هوش مصنوعی نیز باید به عنوان ساخته مصنوعی برچسب‌گذاری شوند.
برای بزرگ‌ترین و قوی‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی که «خطرات سیستمی» دارند، بررسی‌های بیشتری انجام می‌شود، که شامل GPT4 و پیشرفته‌ترین سیستم آن یعنی جمینی گوگل است.
اتحادیه اروپا می‌گوید که نگران است که این سیستم‌های هوش مصنوعی قدرتمند باعث حوادث جدی شوند یا برای حملات سایبری گسترده مورد سوء‌استفاده قرار گیرند. آنها همچنین نگرانند که هوش مصنوعی مولد بتواند سوگیری‌های مضر را در بسیاری از برنامهها گسترش دهد و بر بسیاری از افراد تأثیر بگذارد.
شرکت‌هایی که این سیستم‌ها را ارائه می‌دهند باید خطرات را ارزیابی و کاهش دهند. هرگونه حادثه جدی، مانند نقص عملکردی که باعث مرگ شخصی یا آسیب جدی به سلامت یا دارایی می‌شود، تدابیر امنیتی سایبری و میزان انرژی مصرفی مدل‌ها باید گزارش شود.
تأثیر بر سایر نقاط جهان
بروکسل برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ مقررات هوش مصنوعی را پیشنهاد داد و نقش جهانی را در بررسی دقیق صنایع نوظهور ایفا کرد. در حالی که سایر دولت‌ها در حال حاضر تلاش می‌کنند تا این روند را ادامه دهند.
در ایالات متحده، «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا، فرمان اجرایی گسترده‌ای را در مورد هوش مصنوعی در ماه اکتبر امضا کرد. انتظار می‌رود این فرمان توسط قوانین و توافق‌های جهانی حمایت شود. در این میان، قانونگذاران در حداقل هفت ایالت در ایالات متحده در حال کار بر روی قانون هوش مصنوعی خود هستند.
«شی جین پینگ»، رئیس‌جمهور چین، ابتکار مدیریت جهانی هوش مصنوعی خود را برای استفاده منصفانه و ایمن از هوش مصنوعی پیشنهاد کرده است. همچنین مقامات نیز اقدامات موقتی را برای مدیریت هوش مصنوعی مولد، در زمینه تولید متن، تصاویر، صدا، ویدئو و سایر انواع محتوا در داخل چین صادر کرده‌اند.
کشورهای دیگر، از برزیل تا ژاپن و همچنین گروه‌های جهانی مانند سازمان ملل متحد و گروه هفت کشور صنعتی، در حال حرکت به سمت طراحی قوانین محافظ هوش مصنوعی هستند.
در آینده چه اتفاقی می‌افتد؟
انتظار می‌رود قانون هوش مصنوعی پس از گذراندن چند مرحله نهایی، از جمله توافق با دستورالعمل‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا، در ماه مه یا ژوئن به طور رسمی به قانون تبدیل شود. مقررات به صورت مرحله‌ای اجرایی خواهند شد و کشورها ملزم به ممنوعیت سیستم‌های هوش مصنوعی ممنوعه شش ماه پس از ورود قوانین به کتاب‌های قانونی خواهند بود.
قوانین مربوط به سیستم‌های هوش مصنوعی همه منظوره مانند چت‌بات‌ها یک سال پس از اجرایی شدن این قانون اعمال خواهند شد. تا اواسط سال ۲۰۲۶، مجموعه کامل مقررات، از جمله الزامات مربوط به سیستم‌های پرخطر، اجرایی خواهد شد.
وقتی نوبت به اجرای قوانین می‌رسد، هر کشور اتحادیه اروپا یک ناظر هوش مصنوعی برای خود راه‌اندازی می‌کند. در این سیستم شهروندان می‌توانند در صورتی که فکر می‌کنند قربانی نقض قوانین شده‌اند، شکایاتی را به دادگاه ارائه دهند. در همین حال، بروکسل یک دفتر هوش مصنوعی ایجاد خواهد کرد که وظیفه اجرا و نظارت بر قانون برای سیستم‌های هوش مصنوعی عمومی را دارد.
نقض قانون هوش مصنوعی می‌تواند تا ۳۵ میلیون یورو (۳۸ میلیون دلار آمریکا) یا ۷ درصد از درآمد جهانی یک شرکت را جریمه کند.
«براندو بنیفی»، قانونگذار ایتالیایی، یکی از رهبران کار پارلمان در مورد قانون هوش مصنوعی گفت: «این آخرین اقدام بروکسل در مورد قوانین هوش مصنوعی نیست. او گفت که ممکن است پس از انتخابات تابستانی قوانین مرتبط با هوش مصنوعی در زمینه‌هایی مانند هوش مصنوعی در محل کار که قانون جدید تا حدی آن را پوشش می‌دهد، پیشرفت زیادی کند.»